Mathematik

Aufgaben

Schnittwinkel berechnen

Berechne den Schnittwinkel der gegebenen Geraden. Gehe davon aus, dass die Geraden sich schneiden.

  1. g 1 : x = ( 0 2 3 ) + t ( 1 1 0 ) g_1: \vec{x} = \begin{pmatrix}0\\2\\3\end{pmatrix} + t \cdot \begin{pmatrix}1\\1\\0\end{pmatrix} g 2 : x = ( 0 1 2 ) + s ( 0 1 1 ) g_2: \vec{x} = \begin{pmatrix}0\\1\\2\end{pmatrix} + s \cdot \begin{pmatrix}0\\1\\1\end{pmatrix}

Richtungsvektoren: v 1 = ( 1 1 0 ) \vec{v_1} = \begin{pmatrix}1\\1\\0\end{pmatrix} , v 2 = ( 0 1 1 ) \vec{v_2} = \begin{pmatrix}0\\1\\1\end{pmatrix}

Skalarprodukt: v 1 v 2 = 1 0 + 1 1 + 0 1 = 1 \vec{v_1} \cdot \vec{v_2} = 1 \cdot 0 + 1 \cdot 1 + 0 \cdot 1 = 1

Beträge: v 1 = 2 |\vec{v_1}| = \sqrt{2} , v 2 = 2 |\vec{v_2}| = \sqrt{2}

Cosinus: cos ( α ) = 1 2 2 = 1 2 \cos(\alpha) = \frac{|1|}{\sqrt{2} \cdot \sqrt{2}} = \frac{1}{2}

Schnittwinkel: α = arccos ( 1 2 ) = 60 ° \alpha = \arccos\left(\frac{1}{2}\right) = 60°

  1. h 1 : x = ( 2 1 3 ) + t ( 1 1 2 ) h_1: \vec{x} = \begin{pmatrix}2\\1\\3\end{pmatrix} + t \cdot \begin{pmatrix}1\\-1\\2\end{pmatrix} h 2 : x = ( 1 3 1 ) + s ( 2 2 1 ) h_2: \vec{x} = \begin{pmatrix}1\\3\\1\end{pmatrix} + s \cdot \begin{pmatrix}2\\2\\-1\end{pmatrix}

Richtungsvektoren: v 1 = ( 1 1 2 ) \vec{v_1} = \begin{pmatrix}1\\-1\\2\end{pmatrix} , v 2 = ( 2 2 1 ) \vec{v_2} = \begin{pmatrix}2\\2\\-1\end{pmatrix}

Skalarprodukt: v 1 v 2 = 1 2 + ( 1 ) 2 + 2 ( 1 ) = 2 2 2 = 2 \vec{v_1} \cdot \vec{v_2} = 1 \cdot 2 + (-1) \cdot 2 + 2 \cdot (-1) = 2 - 2 - 2 = -2

Beträge: v 1 = 1 + 1 + 4 = 6 |\vec{v_1}| = \sqrt{1 + 1 + 4} = \sqrt{6} , v 2 = 4 + 4 + 1 = 3 |\vec{v_2}| = \sqrt{4 + 4 + 1} = 3

Cosinus: cos ( α ) = 2 6 3 = 2 3 6 \cos(\alpha) = \frac{|-2|}{\sqrt{6} \cdot 3} = \frac{2}{3\sqrt{6}}

Schnittwinkel: α = arccos ( 2 3 6 ) 73,2 ° \alpha = \arccos\left(\frac{2}{3\sqrt{6}}\right) \approx 73{,}2°

Lagebeziehungen bestimmen

Bestimme die Lagebeziehung der Geraden und berechne ggf. den Schnittwinkel.

  1. g 1 : x = ( 1 2 0 ) + t ( 2 1 3 ) g_1: \vec{x} = \begin{pmatrix}1\\2\\0\end{pmatrix} + t \cdot \begin{pmatrix}2\\-1\\3\end{pmatrix} g 2 : x = ( 3 0 6 ) + s ( 4 2 6 ) g_2: \vec{x} = \begin{pmatrix}3\\0\\6\end{pmatrix} + s \cdot \begin{pmatrix}4\\-2\\6\end{pmatrix}

Richtungsvektoren vergleichen: v 2 = ( 4 2 6 ) = 2 ( 2 1 3 ) = 2 v 1 \vec{v_2} = \begin{pmatrix}4\\-2\\6\end{pmatrix} = 2 \cdot \begin{pmatrix}2\\-1\\3\end{pmatrix} = 2 \cdot \vec{v_1}

Die Richtungsvektoren sind linear abhängig → Geraden sind parallel. Sie schneiden sich nicht.

  1. g 3 : x = ( 0 0 2 ) + t ( 1 0 1 ) g_3: \vec{x} = \begin{pmatrix}0\\0\\2\end{pmatrix} + t \cdot \begin{pmatrix}1\\0\\1\end{pmatrix} g 4 : x = ( 1 0 0 ) + s ( 1 2 1 ) g_4: \vec{x} = \begin{pmatrix}1\\0\\0\end{pmatrix} + s \cdot \begin{pmatrix}1\\2\\-1\end{pmatrix}

Die Geraden schneiden sich, wenn es t t und s s gibt, so dass:

0 + t 1 = 1 + s 1 0 + t 0 = 0 + s 2 2 + t 1 = 0 + s ( 1 ) \begin{align*} 0 + t \cdot 1 & = 1 + s \cdot 1 \\ 0 + t \cdot 0 & = 0 + s \cdot 2 \\ 2 + t \cdot 1 & = 0 + s \cdot (-1) \\ \end{align*} t = 1 + s t = 2 s 2 + t = s \begin{align*} t & = 1 + s \\ t & = 2s \\ 2 + t & = -s \\ \end{align*} 2 s = 1 + s s = 1 t = 2 2s = 1 + s \Rightarrow s = 1 \Rightarrow t = 2

Die beiden Geraden schneiden sich.

Richtungsvektoren: v 1 = ( 1 0 1 ) \vec{v_1} = \begin{pmatrix}1\\0\\1\end{pmatrix} , v 2 = ( 1 2 1 ) \vec{v_2} = \begin{pmatrix}1\\2\\-1\end{pmatrix}

Skalarprodukt: v 1 v 2 = 1 1 + 0 2 + 1 ( 1 ) = 1 + 0 1 = 0 \vec{v_1} \cdot \vec{v_2} = 1 \cdot 1 + 0 \cdot 2 + 1 \cdot (-1) = 1 + 0 - 1 = 0

Da das Skalarprodukt null ist → Geraden sind orthogonal.

Schnittwinkel: α = 90 ° \alpha = 90°

Orthogonale Geraden finden

Bestimme eine Gerade, die orthogonal zur gegebenen Gerade verläuft.

Gegeben: g : x = ( 1 2 3 ) + t ( 2 1 1 ) g: \vec{x} = \begin{pmatrix}1\\2\\3\end{pmatrix} + t \cdot \begin{pmatrix}2\\1\\1\end{pmatrix}

Finde eine Gerade h h , die orthogonal zu g g ist und durch den Punkt P ( 0 0 0 ) P(0|0|0) verläuft.

Für Orthogonalität muss der Richtungsvektor w \vec{w} von h h senkrecht zu v = ( 2 1 1 ) \vec{v} = \begin{pmatrix}2\\1\\1\end{pmatrix} stehen.

Bedingung: v w = 0 \vec{v} \cdot \vec{w} = 0

Sei w = ( a b c ) \vec{w} = \begin{pmatrix}a\\b\\c\end{pmatrix} . Dann: 2 a + b + c = 0 2a + b + c = 0

Eine mögliche Lösung: a = 1 , b = 0 , c = 2 a = 1, b = 0, c = -2 w = ( 1 0 2 ) \vec{w} = \begin{pmatrix}1\\0\\-2\end{pmatrix}

Probe: v w = 2 1 + 1 0 + 1 ( 2 ) = 0 \vec{v} \cdot \vec{w} = 2 \cdot 1 + 1 \cdot 0 + 1 \cdot (-2) = 0

Orthogonale Gerade: h : x = ( 0 0 0 ) + s ( 1 0 2 ) h: \vec{x} = \begin{pmatrix}0\\0\\0\end{pmatrix} + s \cdot \begin{pmatrix}1\\0\\-2\end{pmatrix}

Anwendungsaufgaben

Löse die folgenden Sachaufgaben.

Straßenkreuzung

Zwei Straßen verlaufen entlang der Geraden:

  • Straße A: g A : x = ( 100 200 0 ) + t ( 3 1 0 ) g_A: \vec{x} = \begin{pmatrix}100\\200\\0\end{pmatrix} + t \cdot \begin{pmatrix}3\\1\\0\end{pmatrix}
  • Straße B: g B : x = ( 150 180 0 ) + s ( 1 4 0 ) g_B: \vec{x} = \begin{pmatrix}150\\180\\0\end{pmatrix} + s \cdot \begin{pmatrix}1\\4\\0\end{pmatrix}

Unter welchem Winkel kreuzen sich die Straßen?

Richtungsvektoren: v A = ( 3 1 0 ) \vec{v_A} = \begin{pmatrix}3\\1\\0\end{pmatrix} , v B = ( 1 4 0 ) \vec{v_B} = \begin{pmatrix}1\\4\\0\end{pmatrix}

Skalarprodukt: v A v B = 3 1 + 1 4 + 0 0 = 7 \vec{v_A} \cdot \vec{v_B} = 3 \cdot 1 + 1 \cdot 4 + 0 \cdot 0 = 7

Beträge: v A = 9 + 1 = 10 |\vec{v_A}| = \sqrt{9 + 1} = \sqrt{10} , v B = 1 + 16 = 17 |\vec{v_B}| = \sqrt{1 + 16} = \sqrt{17}

Cosinus: cos ( α ) = 7 10 17 = 7 170 \cos(\alpha) = \frac{7}{\sqrt{10} \cdot \sqrt{17}} = \frac{7}{\sqrt{170}}

Schnittwinkel: α = arccos ( 7 170 ) 57,5 ° \alpha = \arccos\left(\frac{7}{\sqrt{170}}\right) \approx 57{,}5°

Dachkonstruktion

Die Sparren eines Daches verlaufen entlang der Richtungen:

  • Sparren 1: r 1 = ( 4 0 1 ) \vec{r_1} = \begin{pmatrix}4\\0\\-1\end{pmatrix}
  • Sparren 2: r 2 = ( 0 4 1 ) \vec{r_2} = \begin{pmatrix}0\\4\\-1\end{pmatrix}

Unter welchem Winkel treffen sich die Sparren am First?

Skalarprodukt: r 1 r 2 = 4 0 + 0 4 + ( 1 ) ( 1 ) = 1 \vec{r_1} \cdot \vec{r_2} = 4 \cdot 0 + 0 \cdot 4 + (-1) \cdot (-1) = 1

Beträge: r 1 = r 2 = 16 + 0 + 1 = 17 |\vec{r_1}| = |\vec{r_2}| = \sqrt{16 + 0 + 1} = \sqrt{17}

Cosinus: cos ( α ) = 1 17 17 = 1 17 \cos(\alpha) = \frac{1}{\sqrt{17} \cdot \sqrt{17}} = \frac{1}{17}

Schnittwinkel: α = arccos ( 1 17 ) 86,6 ° \alpha = \arccos\left(\frac{1}{17}\right) \approx 86{,}6°

Parameterabhängige Aufgaben

Bestimme den Parameter so, dass die gegebene Bedingung erfüllt ist.

Aufgabe 1: Orthogonale Geraden

Bestimme k k so, dass die Geraden orthogonal sind: g 1 : x = ( 1 2 0 ) + t ( 1 k 2 ) g_1: \vec{x} = \begin{pmatrix}1\\2\\0\end{pmatrix} + t \cdot \begin{pmatrix}1\\k\\2\end{pmatrix} g 2 : x = ( 0 1 1 ) + s ( 2 1 1 ) g_2: \vec{x} = \begin{pmatrix}0\\1\\1\end{pmatrix} + s \cdot \begin{pmatrix}2\\1\\-1\end{pmatrix}

Für Orthogonalität: v 1 v 2 = 0 \vec{v_1} \cdot \vec{v_2} = 0

( 1 k 2 ) ( 2 1 1 ) = 1 2 + k 1 + 2 ( 1 ) = 2 + k 2 = k = 0 \begin{pmatrix}1\\k\\2\end{pmatrix} \cdot \begin{pmatrix}2\\1\\-1\end{pmatrix} = 1 \cdot 2 + k \cdot 1 + 2 \cdot (-1) = 2 + k - 2 = k = 0

Also: k = 0 k = 0

Aufgabe 2: Schnittwinkel 60°

Bestimme a a so, dass der Schnittwinkel 60° beträgt: h 1 : x = p + t ( 1 0 0 ) h_1: \vec{x} = \vec{p} + t \cdot \begin{pmatrix}1\\0\\0\end{pmatrix} h 2 : x = q + s ( 1 a 0 ) h_2: \vec{x} = \vec{q} + s \cdot \begin{pmatrix}1\\a\\0\end{pmatrix}

Richtungsvektoren: v 1 = ( 1 0 0 ) \vec{v_1} = \begin{pmatrix}1\\0\\0\end{pmatrix} , v 2 = ( 1 a 0 ) \vec{v_2} = \begin{pmatrix}1\\a\\0\end{pmatrix}

Für Schnittwinkel 60°: cos ( 60 ° ) = 1 2 \cos(60°) = \frac{1}{2}

v 1 v 2 v 1 v 2 = 1 2 \frac{|\vec{v_1} \cdot \vec{v_2}|}{|\vec{v_1}| \cdot |\vec{v_2}|} = \frac{1}{2}

Skalarprodukt: v 1 v 2 = 1 \vec{v_1} \cdot \vec{v_2} = 1

Beträge: v 1 = 1 |\vec{v_1}| = 1 , v 2 = 1 + a 2 |\vec{v_2}| = \sqrt{1 + a^2}

Einsetzen: 1 1 1 + a 2 = 1 2 \frac{1}{1 \cdot \sqrt{1 + a^2}} = \frac{1}{2}

1 + a 2 = 2 \sqrt{1 + a^2} = 2 1 + a 2 = 4 1 + a^2 = 4 a 2 = 3 a^2 = 3 a = ± 3 a = \pm\sqrt{3}

✏️ Aufgaben